对称矩阵
元素以对角线为对称轴对应相等的矩阵就叫做对称矩阵对称矩阵具有的特性: 对称矩阵中aij=ajia_{ij} = a_{ji}aij=aji对称矩阵一定是方阵, 并且对于任何的方阵A, A+ATA + A^TA+AT是对称矩阵除对角线外的其他元素均为0的矩阵叫做对角矩阵矩阵中的每个元素都是实数的对称矩阵叫做实对称矩阵A={a11a12⋯a1na21a22⋯a2n⋯⋯⋯⋯an1an2⋯ann}A =\left \{\begin{array}{cccc}a_{11} & a_{12} & \cdots & a_{1n} \\a_{21} & a_{22} & \cdots & a_{2n} \\\cdots & \cdots & \cdots & \cdots \\a_{n1} & a_{n2} & \cdots & a_{nn}\end{array} \right \}A=⎩⎪⎪⎨⎪⎪⎧a11a21⋯an1a12a22⋯an2⋯⋯⋯⋯a1na2n⋯ann⎭⎪⎪⎬⎪⎪⎫a12=a21aij=ajia1n=an1a_{12} = a_{21} \\ a_{ij} = a_{ji} \\ a_{1n} = a_{n1}a12=a21aij=ajia1n=an1线性方程组
设有n个未知数m个方程的线性方程组 {a11x1+a12x2+...+a1nxn=b1a21x1+a22x2+...+a2nxn=b1⋯am1x1+am2x2+...+amnxn=bm\left \{\begin{array}{cccc}a_{11}x_1 + a_{12}x_2 + ... + a_{1n}x_n = b_1 \\a_{21}x_1 + a_{22}x_2 + ... + a_{2n}x_n = b_1 \\\cdots \\a_{m1}x_1 + a_{m2}x_2 + ... + a_{mn}x_n = b_m\end{array} \right.⎩⎪⎪⎨⎪⎪⎧a11x1+a12x2+...+a1nxn=b1a21x1+a22x2+...+a2nxn=b1⋯am1x1+am2x2+...+amnxn=bm可以写成以向量x为未知元的向量方程 Ax=bAx = bAx=b可将上述线性方程组和向量方程混同使用定理1
n元齐次线性方程组 Ax=0Ax = 0Ax=0 有非零解的充要条件是R(A)<nR(A) < nR(A)<n推论:当m < n时,齐次线性方程组 Am×nx=0A_{m×n} x = 0Am×nx=0 一定有非零解
定理2
对于n元线性方程组 Ax=bAx=bAx=b 无解的充要条件是 R(A)<R(A,b);R(A) < R(A, b);R(A)<R(A,b);有唯一解的充要条件是 R(A)=R(A,b)=nR(A) = R(A,b) = nR(A)=R(A,b)=n有无穷多解的充要条件是 R(A)=R(A,b)<nR(A) = R(A,b) < nR(A)=R(A,b)<n
求解线性方程组的步骤
(1) 对于非齐次线性方程组,把它的增广矩阵B化成行阶梯形,从中可同时看出R(A)R(A)R(A)和R(B)R(B)R(B). 若R(B)<R(B)R(B) < R(B)R(B)<R(B), 则方程组无解.(2) 若R(A)=R(B)R(A) = R(B)R(A)=R(B), 则进一步把B化成行最简形. 而对于齐次线性方程组,则把系数矩阵A化成行最简形.(3) 设R(A)=R(B)=rR(A) = R(B) = rR(A)=R(B)=r, 把行最简形中r个非零行的非零首元所对应的未知量取作非自由未知量, 其余n-r个未知量取作自由未知量, 并令自由未知量分别等于c1,c2,...,cn−rc_1, c_2, ..., c_{n-r}c1,c2,...,cn−r, 由B(或A)的行最简形,即可写出含n-r个参数的通解
齐次方程组解的结构定理
齐次方程组 Am×nX=0A_{m×n}X = 0Am×nX=0的基础解系所含向量个数为 n−r(r=R(A))n-r \ \ \ (r=R(A))n−r(r=R(A)) 设一个基础解系为:ξ1,ξ2,⋯,ξn−r\xi_1, \xi_2, \cdots, \xi_{n-r}ξ1,ξ2,⋯,ξn−r, 则通解为:x=k1ξ1+k2ξ2+...+kn−rξn−r(ki∈R)x = k_1 \xi_1 + k_2\xi_2 + ... + k_{n-r} \xi_{n-r} \ \ \ (k_i \in R)x=k1ξ1+k2ξ2+...+kn−rξn−r(ki∈R)例1
求 {x1+x2−x3−x4=02x1−5x2+3x3+2x4=07x1−7x2+3x3+x4=0\left \{\begin{array}{cccc}x_1 + x_2 - x_3 - x_4 = 0 \\2x_1 - 5x_2 + 3x_3 + 2x_4 = 0 \\7x_1 - 7x_2 + 3x_3 + x_4 = 0\end{array} \right.⎩⎨⎧x1+x2−x3−x4=02x1−5x2+3x3+2x4=07x1−7x2+3x3+x4=0 基础解系和通解
分析
对系数矩阵A作初等行变换,变为行最简形矩阵, 有A=(11−1−12−5327−731)∼(10−27−3701−57−470000)A = \left (\begin{array}{cccc} 1 & 1 & -1 & -1 \\ 2 & -5 & 3 & 2 \\ 7 & -7 & 3 & 1 \end{array} \right ) \sim \left ( \begin{array}{cccc} 1 & 0 & -\frac{2}{7} & -\frac{3}{7} \\ 0 & 1 & -\frac{5}{7} & -\frac{4}{7} \\ 0 & 0 & 0 & 0 \end{array} \right )A=⎝⎛1271−5−7−133−121⎠⎞∼⎝⎛100010−72−750−73−740⎠⎞化为:{x1=27x3+37x4x2=57x3+47x4\left \{\begin{array}{cccc}x_1 = \frac{2}{7} x_3 + \frac{3}{7} x_4 \\x_2 = \frac{5}{7} x_3 + \frac{4}{7} x_4\end{array} \right.{x1=72x3+73x4x2=75x3+74x4令 (x3x4)=(10),(01)\left (\begin{array}{cccc}x_3 \\x_4\end{array} \right ) = \left (\begin{array}{cccc}1 \\0\end{array} \right ),\left (\begin{array}{cccc}0 \\1\end{array} \right )(x3x4)=(10),(01) 则 (x1x2)=(2757),(3747)\left (\begin{array}{cccc}x_1 \\x_2\end{array} \right ) = \left (\begin{array}{cccc}\frac{2}{7} \\\frac{5}{7}\end{array} \right ),\left (\begin{array}{cccc}\frac{3}{7} \\\frac{4}{7}\end{array} \right )(x1x2)=(7275),(7374),合起来得到基础解系基础解系为:ξ1=(275710),ξ2=(374701)\xi_1 =\left (\begin{array}{cccc}\frac{2}{7} \\\frac{5}{7} \\1 \\0\end{array} \right ),\xi_2 =\left (\begin{array}{cccc}\frac{3}{7} \\\frac{4}{7} \\0 \\1\end{array} \right )ξ1=⎝⎜⎜⎛727510⎠⎟⎟⎞,ξ2=⎝⎜⎜⎛737401⎠⎟⎟⎞通解为:A=(x1x2x3x4)=c1(275710)+c2(374701),(c1,c2∈R)A =\left (\begin{array}{cccc}x_1 \\x_2 \\x_3 \\x_4\end{array} \right ) = c_1\left (\begin{array}{cccc}\frac{2}{7} \\\frac{5}{7} \\1 \\0\end{array} \right ) + c_2\left (\begin{array}{cccc}\frac{3}{7} \\\frac{4}{7} \\0 \\1\end{array} \right ), \ \ \ (c_1, c_2 \in R)A=⎝⎜⎜⎛x1x2x3x4⎠⎟⎟⎞=c1⎝⎜⎜⎛727510⎠⎟⎟⎞+c2⎝⎜⎜⎛737401⎠⎟⎟⎞,(c1,c2∈R)
设η∗\eta^*η∗是非齐次方程组Am✖×nX=bA_{m✖×n} X = bAm✖×nX=b的一特解,则当非齐次线性方程组有无穷多解时其通解为:x=k1ξ1+k2ξ2+⋯+kn−rξn−r+η∗(ki∈R)x = k_1\xi_1 + k_2\xi_2 + \cdots + k_{n-r}\xi_{n-r} + \eta^* (k_i \in R)x=k1ξ1+k2ξ2+⋯+kn−rξn−r+η∗(ki∈R)
其中k1ξ1+⋯+kn−rξn−rk_1\xi_1 + \cdots + k_{n-r} \xi_{n-r}k1ξ1+⋯+kn−rξn−r为对应齐次线性方程组的通解
例2
求解方程组 {x1−x2−x3+x4=0,x1−x2+x3−3x4=1,x1−x2−2x3+3x4=−12,\left \{\begin{array}{cccc}x_1 - x_2 - x_3 + x_4 = 0,x_1 - x_2 + x_3 - 3x_4 = 1,x_1 - x_2 - 2x_3 + 3x_4 = - \frac{1}{2},\end{array} \right.{x1−x2−x3+x4=0,x1−x2+x3−3x4=1,x1−x2−2x3+3x4=−21,分析 B=(1−1−111−11−31−1−23∣01−12)→(1−10−1001−20000∣12120)B = \left (\begin{array}{cccc}1 & -1 & -1 & 1 \\1 & -1 & 1 & -3 \\1 & -1 & -2 & 3\end{array} \right |\left.\begin{array}{cccc}0 \\1 \\-\frac{1}{2}\end{array} \right ) \to\left (\begin{array}{cccc}1 & -1 & 0 & -1 \\0 & 0 & 1 & -2 \\0 & 0 & 0 & 0\end{array} \right |\left.\begin{array}{cccc}\frac{1}{2} \\\frac{1}{2} \\0\end{array} \right )B=⎝⎛111−1−1−1−11−21−33∣∣∣∣∣∣01−21⎠⎞→⎝⎛100−100010−1−20∣∣∣∣∣∣21210⎠⎞可见 R(A)=R(B)=2<4R(A) = R(B) = 2 < 4R(A)=R(B)=2<4, 故方程组有无穷多解{x1=x2+x4+12x3=2x4+12⇒{x1=x2+x4+12x2=x2x3=2x4+12x4=x4⇒(x1x2x3x4)=C1(1100)+C2(1021)+(10)(C1,C2∈R).\left \{\begin{array}{cccc}x_1 = x_2 + x_4 + \frac{1}{2} \\x_3 = 2x_4 + \frac{1}{2}\end{array} \right. \Rightarrow\left \{\begin{array}{cccc}x_1 = x_2 + x_4 + \frac{1}{2} \\x_2 = x_2 \\x_3 = 2x_4 + \frac{1}{2} \\x_4 = x_4\end{array} \right. \Rightarrow \left ( \begin{array}{cccc} x_1 \\ x_2 \\ x_3 \\ x_4 \end{array} \right ) = C_1 \left ( \begin{array}{cccc} 1 \\ 1 \\ 0 \\ 0 \end{array} \right ) + C_2 \left ( \begin{array}{cccc} 1 \\ 0 \\ 2 \\ 1 \end{array} \right ) + \left ( \begin{array}{cccc} \frac{1}{2} \\ 0 \\ \frac{1}{2} \\ 0 \end{array} \right ) \ \ \ (C_1, C_2 \in R).{x1=x2+x4+21x3=2x4+21⇒⎩⎪⎪⎨⎪⎪⎧x1=x2+x4+21x2=x2x3=2x4+21x4=x4⇒⎝⎜⎜⎛x1x2x3x4⎠⎟⎟⎞=C1⎝⎜⎜⎛1100⎠⎟⎟⎞+C2⎝⎜⎜⎛1021⎠⎟⎟⎞+⎝⎜⎜⎛210210⎠⎟⎟⎞(C1,C2∈R).在{x1=x2+x4+12x3=2x4+12\left \{\begin{array}{cccc}x_1 = x_2 + x_4 + \frac{1}{2} \\x_3 = 2x_4 + \frac{1}{2}\end{array} \right.{x1=x2+x4+21x3=2x4+21取x2=x4=0x_2 = x_4 = 0x2=x4=0, 则 x1=x3=12x_1 = x_3 = \frac{1}{2}x1=x3=21, 即得方程组的一个解 η∗=(10)\eta^* =\left (\begin{array}{cccc}\frac{1}{2} \\ 0 \\ \frac{1}{2} \\ 0\end{array} \right )η∗=⎝⎜⎜⎛210210⎠⎟⎟⎞在对应的齐次线性方程组 {x1=x2+x4,x3=2x4\left \{ \begin{array}{cccc}x_1 = x_2 + x_4, \\ x_3 = 2x_4\end{array} \right.{x1=x2+x4,x3=2x4 中取(x2x4)=(10)\left (\begin{array}{cccc}x_2 \\x_4\end{array} \right ) = \left (\begin{array}{cccc}1 \\0\end{array} \right )(x2x4)=(10) 及 (01)\left (\begin{array}{cccc}0 \\1\end{array} \right )(01),则(x1x3)=(10)\left (\begin{array}{cccc}x_1 \\x_3\end{array} \right ) =\left (\begin{array}{cccc}1 \\0\end{array} \right )(x1x3)=(10) 及 (12)\left (\begin{array}{cccc}1 \\2\end{array} \right )(12)即得对应的齐次线性方程组的基础解系 ξ1=(1100),ξ2=(1021)\xi_1 =\left (\begin{array}{cccc}1 \\1 \\0 \\0 \end{array} \right ), \xi_2 = \left ( \begin{array}{cccc}1 \\0 \\2 \\1\end{array} \right )ξ1=⎝⎜⎜⎛1100⎠⎟⎟⎞,ξ2=⎝⎜⎜⎛1021⎠⎟⎟⎞于是所求通解为:(x1x2x3x4)=c1(1100)+c2(1021)+(10),(c1,c2∈R).\left (\begin{array}{cccc}x_1 \\x_2 \\x_3 \\x_4\end{array} \right ) = c_1 \left (\begin{array}{cccc}1 \\1 \\0 \\0\end{array} \right ) + c_2 \left (\begin{array}{cccc}1 \\0 \\2 \\1\end{array} \right ) + \left (\begin{array}{cccc}\frac{1}{2} \\0 \\\frac{1}{2} \\0\end{array} \right ), \ \ \ (c_1, c_2 \in R).⎝⎜⎜⎛x1x2x3x4⎠⎟⎟⎞=c1⎝⎜⎜⎛1100⎠⎟⎟⎞+c2⎝⎜⎜⎛1021⎠⎟⎟⎞+⎝⎜⎜⎛210210⎠⎟⎟⎞,(c1,c2∈R).
例3
求解齐次线性方程组 {x1+2x2+2x3+x4=02x1+x2−2x3−2x4=0x1−x2−4x3−3x4=0\left \{\begin{array}{cccc}x_1 + 2x_2 + 2x_3 + x_4 = 0 \\2x_1 + x_2 - 2x_3 - 2x_4 = 0 \\x_1 - x_2 - 4x_3 - 3x_4 = 0\end{array} \right.⎩⎨⎧x1+2x2+2x3+x4=02x1+x2−2x3−2x4=0x1−x2−4x3−3x4=0分析: 对系数矩阵A=(122121−2−21−1−4−3)A =\left (\begin{array}{cccc}1 & 2 & 2 & 1 \\2 & 1 & -2 & -2 \\1 & -1 & -4 & -3 \\\end{array} \right )A=⎝⎛12121−12−2−41−2−3⎠⎞施行初等行变换化为最简阶梯形r2−2r1,r3−r1r_2 - 2r_1, r_3 - r_1r2−2r1,r3−r1 (12210−3−6−40−3−6−4)\left (\begin{array}{cccc}1 & 2 & 2 & 1 \\0 & -3 & -6 & -4 \\0 & -3 & -6 & -4\end{array} \right )⎝⎛1002−3−32−6−61−4−4⎠⎞ r3−r2r_3 - r_2r3−r2 (12210−3−6−40000)\left (\begin{array}{cccc}1 & 2 & 2 & 1 \\0 & -3 & -6 & -4 \\0 & 0 & 0 & 0\end{array} \right )⎝⎛1002−302−601−40⎠⎞ −13r2- \frac{1}{3} r_2−31r2 (1221012430000)\left (\begin{array}{cccc}1 & 2 & 2 & 1 \\0 & 1 & 2 & \frac{4}{3} \\0 & 0 & 0 & 0\end{array} \right )⎝⎛1002102201340⎠⎞ r1−2r2r_1 - 2r_2r1−2r2 (10−2−53012−430000)\left (\begin{array}{cccc}1 & 0 & -2 & -\frac{5}{3} \\0 & 1 & 2 & -\frac{4}{3} \\0 & 0 & 0 & 0\end{array} \right )⎝⎛100010−220−35−340⎠⎞ 等价式: {x1=2x3+53x4x2=−2x3+43x4\left \{\begin{array}{cccc}x_1 = 2x_3 + \frac{5}{3}x_4 \\x_ 2= -2x_3 + \frac{4}{3}x_4\end{array}\right.{x1=2x3+35x4x2=−2x3+34x4令:x3=c1,x4=c2x_3 = c_1, x_4 = c_2x3=c1,x4=c2写出参数形式的通解,再改写为向量形式通解:(x1=2c1+53c2x2=−2c1−43c2x3=c1x4=c2)\left (\begin{array}{cccc}x_1 = 2c_1 + \frac{5}{3}c_2 \\x_2 = -2c_1 - \frac{4}{3}c_2 \\x_3 = c_1 \\x_4 = c_2\end{array} \right )⎝⎜⎜⎛x1=2c1+35c2x2=−2c1−34c2x3=c1x4=c2⎠⎟⎟⎞即:(x1x2x3x4)=c1(2−210)+c2(53−4301)\left (\begin{array}{cccc}x_1 \\x_2 \\x_3 \\x_4\end{array} \right ) = c_1\left (\begin{array}{cccc}2 \\-2 \\1 \\0\end{array} \right ) + c_2\left (\begin{array}{cccc}\frac{5}{3} \\- \frac{4}{3} \\ 0 \\ 1 \end{array} \right )⎝⎜⎜⎛x1x2x3x4⎠⎟⎟⎞=c1⎝⎜⎜⎛2−210⎠⎟⎟⎞+c2⎝⎜⎜⎛35−3401⎠⎟⎟⎞, 其中 c1,c2c_1, c_2c1,c2为任意实数
例4
求解非齐次线性方程组 {x1−2x2+3x3−x4=13x1−x2+5x3−3x4=22x1+x2+2x3−2x4=3\left \{\begin{array}{cccc}x_1 - 2x_2 + 3x_3 - x_4 = 1 \\3x_1 - x_2 + 5x_3 - 3x_4 = 2 \\2x_1 + x_2 + 2x_3 - 2x_4 = 3\end{array} \right.⎩⎨⎧x1−2x2+3x3−x4=13x1−x2+5x3−3x4=22x1+x2+2x3−2x4=3分析: 对增广矩阵只用行变换化阶梯形B=[1−23−13−15−3212−2∣123]→r[1−23−105−400000∣1−12]B =\left [\begin{array}{cccc}1 & -2 & 3 & -1 \\3 & -1 & 5 & -3 \\2 & 1 & 2 & -2\end{array} \right |\left.\begin{array}{cccc}1 \\2 \\3\end{array} \right ] \overset{\text{r}}{\to}\left [\begin{array}{cccc}1 & -2 & 3 & -1 \\0 & 5 & -4 & 0 \\ 0 & 0 & 0 & 0\end{array} \right | \left.\begin{array}{cccc} 1 \\ -1 \\2 \end{array} \right ]B=⎣⎡132−2−11352−1−3−2∣∣∣∣∣∣123⎦⎤→r⎣⎡100−2503−40−100∣∣∣∣∣∣1−12⎦⎤最后一行对应的方程是 0=20 = 20=2, 所以无解
例5
解方程组 {x1+2x2+x4=3x1+2x2+x3−3x4=82x1+4x2+2x4=6x1+2x2−x3+5x4=−2\left \{\begin{array}{cccc}x_1 + 2x_2 + x_4 = 3 \\x_1 + 2x_2 + x_3 - 3x_4 = 8 \\2x_1 + 4x_2 + 2x_4 = 6 \\x_1 + 2x_2 - x_3 + 5x_4 = -2\end{array} \right.⎩⎪⎪⎨⎪⎪⎧x1+2x2+x4=3x1+2x2+x3−3x4=82x1+4x2+2x4=6x1+2x2−x3+5x4=−2分析 第一步:把增广矩阵用行变换化阶梯形,如果 R(A)≠=R(B)R(A) \neq = R(B)R(A)==R(B), 则无解如果R(A)=R(B)R(A) = R(B)R(A)=R(B), 则继续化为最简阶梯形B=[121−3240212−15∣386−2]→r[101−400000000∣3500]B =\left [\begin{array}{cccc}1 & 2 & 0 & 1 \\1 & 2 & 1 & -3 \\2 & 4 & 0 & 2 \\1 & 2 & -1 & 5 \\\end{array} \right |\left.\begin{array}{cccc}3 \\8 \\6 \\-2\end{array} \right ] \overset{\text{r}}{\to} \left [ \begin{array}{cccc} 1 & 2 & 0 & 1 \\ 0 & 0 & 1 & -4 \\ 0 & 0 & 0 & 0 \\ 0 & 0 & 0 & 0 \end{array} \right | \left. \begin{array}{cccc} 3 \\ 5 \\ 0 \\ 0 \end{array} \right ]B=⎣⎢⎢⎡11212242010−11−325∣∣∣∣∣∣∣∣386−2⎦⎥⎥⎤→r⎣⎢⎢⎡1000200001001−400∣∣∣∣∣∣∣∣3500⎦⎥⎥⎤第二步:写出等价的(独立的)方程组,保留第一个未知数在左边其余的移到右边,移到右边的称为自由变量[101−4∣35]→{x1=−2x2−x4+3x3=4x4+5\left [\begin{array}{cccc}1 & 2 & 0 & 1\\0 & 0 & 1 & -4\\\end{array} \right |\left.\begin{array}{cccc}3 \\5\end{array} \right ] \to\left \{\begin{array}{cccc}x_1 = -2x_2 - x_4 + 3 \\x_3 = 4x_4 + 5 \end{array} \right.[1020011−4∣∣∣∣35]→{x1=−2x2−x4+3x3=4x4+5第三步:令自由变量为任意实数,写出通解。再改写为向量形式。{x1=−2x2−x4+3x3=4x4+5\left \{\begin{array}{cccc}x_1 = -2x_2 - x_4 + 3 \\x_3 = 4x_4 + 5\end{array} \right.{x1=−2x2−x4+3x3=4x4+5令 x2=k1,x4=k2x_2 = k_1, x_4 = k_2x2=k1,x4=k2, 通解:{x1=−2k1−k2+3x2=k1x3=4k2+5x4=k2\left \{\begin{array}{cccc}x_1 = -2k_1 - k_2 + 3 \\x_2 = k_1 \\x_3 = 4k_2 + 5 \\x_4 = k_2\end{array} \right.⎩⎪⎪⎨⎪⎪⎧x1=−2k1−k2+3x2=k1x3=4k2+5x4=k2即:x=k1[−2100]+k2[−1041]+[3050]x = k_1\left [\begin{array}{cccc}-2 \\1 \\0 \\0\end{array} \right ] + k_2\left [\begin{array}{cccc}-1 \\0 \\4 \\1\end{array} \right ] + \left [\begin{array}{cccc}3 \\0 \\5 \\0\end{array} \right ]x=k1⎣⎢⎢⎡−2100⎦⎥⎥⎤+k2⎣⎢⎢⎡−1041⎦⎥⎥⎤+⎣⎢⎢⎡3050⎦⎥⎥⎤k1,k2k_1, k_2k1,k2 为任意常数